Ludność (1931)
Według danych spisowych z 1931 roku województwo w granicach z 1939 roku zamieszkiwało 1.480,3 tys. osób. W 1931 roku jako język ojczysty deklarowało[2]: ukraiński lub ruski 68,9 % mieszkańców (w miastach 19,8 %, na wsi 78,6 %)[3], polski 22,4 % (w miastach 40,8 %, na wsi 17,9 %), żydowski lub hebrajski 7,4 % (w miastach 27,4 %, na wsi 2,4 %)[4] i niemiecki 1,1 % (w miastach 1,9 %, na wsi 0,9 %).
Terytorium i ludność po 1939
Całe województwo stanisławowskie należało w latach 1939–1941 i 1944–1991 do Związku Radzieckiego (w granicach republiki ukraińskiej), od 1991 roku w granicach Ukrainy (obwód iwanofrankowski)[5].
Mniejszość polska na tych terenach zmniejszyła się drastycznie w rezultacie: ludobójstwa i deportacji w głąb ZSRR oraz mobilizacji do wojska pod okupacją radziecką (1939–1941, 1944–1951), ludobójstwa pod okupacją niemiecką (1941–1944), ludobójstwa przez Ukraińców i ucieczki na zachód (1943–1944), a następnie w wyniku przesiedlenia przez władze radzieckie na ziemie zachodnie i północne Polski (1944–1959). Według ukraińskiego spisu z 2001 roku Polacy stanowili w obwodzie iwanofrankowskim 0,1% ogółu mieszkańców.
Jacek Żurek
- [1] Liczące ponad 25 tys. mieszkańców miasta stanowiące odrębne jednostki samorządowe w ramach powiatu.
- [2] Spis powszechny ludności z 1931 r., drugi i ostatni przeprowadzony w dwudziestoleciu międzywojennym, nie uwzględniał deklaracji narodowości, pozostając przy wyznaniu i języku ojczystym obywateli.
- [3] W spisie powszechnym z 1931 r. wprowadzono możliwość wyboru między językami ukraińskim a ruskim, miała ona jednak charakter deklaracji narodowościowej (w istocie istniał jeden język ruski/ukraiński, lecz do świeżej daty narodowości ukraińskiej przyznawała się tylko część Rusinów).
- [4] Językiem ogółu Żydów na wschodzie był jidysz, który ukształtował się w wiekach średnich na podstawie staroniemieckiego, zaś hebrajski, jako język biblijny, miał charakter literacki.
- [5] Ukraińskie obwody są odpowiednikiem polskich województw. W 1962 roku stolicę obwodu Stanisławów przemianowano na Iwano-Frankowsk
Bibliografia:
- Piotr Eberhardt, Migracje polityczne na ziemiach polskich (1939–1950), Poznań 2010.
- Piotr Eberhard, Polska ludność kresowa. Rodowód, liczebność, rozmieszczenie, Warszawa 1998.
- Piotr Eberhard Przemiany narodowościowe na Ukrainie XX wieku, Warszawa 1994.
- W. Sienkiewicz, G. Hryciuk, Wysiedlenia, wypędzenia i ucieczki 1939–1959. Atlas ziem Polski, Warszawa 2008
