Ludność (1931). Według danych spisowych z 1931 r. województwo w granicach z roku 1939 zamieszkiwało 2.116,2 tys. osób. W 1931 r. jako język ojczysty deklarowało[3]: polski 85,1% mieszkańców (w miastach 63%, na wsi 90,3%), żydowski lub hebrajski 10,5% (w miastach 36,2%, na wsi 4,5%)[4], ukraiński lub ruski 3,5% (w miastach 0,3%, na wsi 4,1%)[5], niemiecki 0,6%, białoruski i rosyjski po 0,1%.
Terytorium i ludność po 1939. Obecne województwo lubelskie posiada nieco mniejszą powierzchnię niż województwo przedwojenne, nie wchodzą doń tereny na północy (dzisiejsze powiaty Siedlce i Łosice).
W rezultacie ucieczki części ludności na wschód w 1939 r., nielegalnej migracji w początkach okupacji, a przede wszystkim ludobójstwa ogółu Żydów przez Niemców w czasie wojny oraz popieranej przez władze komunistyczne emigracji po wojnie zanikła mniejszość żydowska. W wyniku ewakuacji i masowych ucieczek ludności niemieckiej na zachód pod koniec wojny oraz deportacji do ZSRR w 1945 r. zanikła także mniejszość niemiecka. Z tych samych przyczyn oraz w wyniku powojennych przesiedleń – na radziecką Ukrainę (1944–1946) oraz na ziemie zachodnie i północne Polski (1947) – przestała istnieć mniejszość ukraińska/ruska
Jacek Żurek
- [1] Samodzielne powiaty miejskie utworzone dla miast liczących ponad 75 tys. mieszkańców.
- [2] Liczące ponad 25 tys. mieszkańców miasta stanowiące odrębne jednostki samorządowe w ramach powiatu oraz miasta będące powiatami grodzkimi.
- [3] Spis powszechny ludności z 1931 r., drugi i ostatni przeprowadzony w dwudziestoleciu międzywojennym, nie uwzględniał deklaracji narodowości, pozostając przy wyznaniu i języku ojczystym obywateli.
- [4] Językiem ogółu Żydów na wschodzie był jidysz, który ukształtował się w wiekach średnich na podstawie staroniemieckiego, hebrajski zaś, jako język biblijny, miał charakter literacki.
- [5] W spisie powszechnym z 1931 r. wprowadzono możliwość wyboru między tymi dwoma językami, miała ona jednak charakter deklaracji narodowościowej (w istocie istniał jeden język ruski/ukraiński, lecz do świeżej daty narodowości ukraińskiej przyznawała się tylko część Rusinów).
Bibliografia:
- P. Eberhardt, Migracje polityczne na ziemiach polskich (1939–1950), Poznań 2010. Wysiedlenia, wypędzenia i ucieczki 1939–1959.
- Atlas ziem Polski, red. W. Sienkiewicz, G. Hryciuk, Warszawa 2008.
