WOJEWÓDZTWO Kieleckie

Ludność (1931). Według danych spisowych z 1931 r. województwo w granicach z 1939 r. zamieszkiwało 2.671 tys. osób. W 1931 r. jako język ojczysty deklarowało[3]: polski 88,9% mieszkańców (w miastach 70,9%, na wsi 95,7%), żydowski lub hebrajski 10,7% (w miastach 28,7%, na wsi 3,9%)[4], niemiecki 0,3%.

Terytorium i ludność po 1939. Obecne województwo świętokrzyskie, choć należy doń na północy powiat Końskie, posiada dwukrotnie mniejszą powierzchnię niż przedwojenne województwo kieleckie. Nie wchodzą doń tereny na północy (dzisiejsze powiaty Białobrzegi, Kozienice, Lipsko, Przysucha, Radom, Szydłowiec i Zwoleń), południu (dzisiejsze powiaty Miechów, Olkusz i Proszowice) oraz na wschodzie (dzisiejsze powiaty Będzin, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Kłobuck, Myszków, Sosnowiec i Zawiercie).

W rezultacie ucieczki części ludności na wschód w 1939 r., nielegalnej migracji w początkach okupacji, a przede wszystkim ludobójstwa ogółu Żydów przez Niemców w czasie wojny oraz popieranej przez władze komunistyczne emigracji po wojnie zanikła mniejszość żydowska. W wyniku ewakuacji i masowych ucieczek ludności niemieckiej na zachód pod koniec wojny zanikła także mniejszość niemiecka.

Jacek Żurek

• [1] Samodzielne powiaty miejskie utworzone dla miast liczących ponad 75 tys. mieszkańców.
• [2] Liczące ponad 25 tys. mieszkańców miasta stanowiące odrębne jednostki samorządowe w ramach powiatu oraz miasta będące powiatami grodzkimi.
• [3] Spis powszechny ludności z 1931 r., drugi i ostatni przeprowadzony w dwudziestoleciu międzywojennym, nie uwzględniał deklaracji narodowości, pozostając przy wyznaniu i języku ojczystym obywateli.
• [4] Językiem ogółu Żydów na wschodzie był jidysz, który ukształtował się w wiekach średnich na podstawie staroniemieckiego, hebrajski zaś, jako język biblijny, miał charakter literacki.